ΡΟΗ 24/7:

Μέλισσες και περιβάλλον

telow

Άρθρο για την Παγκόσμια Ημέρα Μέλισσας 2020

Χωρίς τις μέλισσες το 75% των φυτών που αποτελούν την πηγή της διατροφής μας δεν θα απέδιδαν καθόλου καρπούς. Παράλληλα, ο αγροτικός τομέας θα υφίστατο τεράστιες οικονομικές απώλειες, ενώ τα αγριολούλουδα δεν θα
μπορούσαν να αναπτύξουν τους σπόρους τους και η βιοποικιλότητα θα μειωνόταν δραστικά. Πολλές σπουδαίες πρωτοβουλίες ξεκίνησαν πρόσφατα για να προστατεύσουν τις μέλισσες και τους υπόλοιπους επικονιαστές, οι οποίες αξίζουν την υποστήριξή μας δεδομένου ότι τα οφέλη που θα προκύψουν θα είναι αμοιβαία.

Το μέλι αποτελεί μια γευστικότατη υγιεινή τροφή. Και όχι μόνο. Σκεφτείτε ότι μπορεί να υπάρχουν και 300 διαφορετικά είδη αμιγών μελιών! Πόσοι όμως από μας γνωρίζουν ότι οι μέλισσες, διαδραματίζουν ένα πολύ πιο σημαντικό ρόλο πέρα από ην παραγωγή μελιού: την επικονίαση των λουλουδιών? Πόσο σημαντική είναι η επικονίαση στη ζωή των φυτών; Κάθε στάδιο του βιολογικού κύκλου των φυτών είναι ζωτικό για την επιβίωση ενός φυτικού πληθυσμού και η επικονίαση είναι ένα δυνητικά περιοριστικό στάδιο του βιολογικού κύκλου. Αν και εκ πρώτης όψεως η επικονίαση φαίνεται απλή διαδικασία, εντούτοις, δεν είναι. Η πλειονότητα των φυτών των ανθοφόρων φυτών έχει αναπτύξει μια τεράστια ποικιλία τρόπων επικονίασης, οι οποίοι είναι συνήθως ιδιότυποι και περίπλοκοι. Οι πολύπλοκες αυτές σχέσεις μεταξύ των Αγγειόσπερμων φυτών και των επικονιαστών τους, κυρίως των μελισσών εφόσον εκείνες είναι υπεύθυνες για το 75% των αποτελεσμάτων της επικονίασης στον πλανήτη, ερμηνεύονται πολύ συχνά σαν το αποτέλεσμα μιας μακριάς και στενής εξελικτικής σχέσης η οποία ξεκίνησε τουλάχιστον 70 εκατομμύρια χρόνια πριν.
Όμως στον κόσμο δεν υπάρχουν μόνο οι μέλισσες που δίνουν μέλι και ζουν κοινωνικά, αλλά και χιλιάδες άλλα είδη (περίπου 20,000 σε όλον τον κόσμο και περισσότερα από 1000 είδη στην Ελλάδα), τα οποία ζουν μοναχικά, φτιάχνοντας φωλιές στο έδαφος ή στα ξύλα,

Οι περιβαλλοντικοί ρύποι και οι επιπτώσεις τους

Από το 2003 έχουν αναφερθεί στην Ευρώπη και την Αμερική οι σοβαρές απώλειες μελισσών και το 2006 χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ο όρος Σύνδρομο Κατάρρευσης των Αποικιών. Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζεται από την ταχεία απώλεια του ενήλικου πληθυσμού μελισσών, την έλλειψη νεκρών μελισσών μέσα στην κυψέλη, και την επάρκεια τροφών.
Το φαινόμενο αυτό, γιατί βέβαια δεν είναι ασθένεια , είναι πολυ-παραγοντικό και μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες που εξασθενούν το μελίσσι, αρκεί μόνο ένας όμως για να καταρεύσει το μελίσσι.

Πιστεύουμε ότι ο σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει την υγεία των μελισσών και προκαλεί πολύ μεγάλες απώλειες καθ' όλη τη διαρκεί του έτους αλλά κύρια τους μήνες με την έντονη δραστηριότητα των μελισσών, είναι τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα και η πολύ μεγάλη χρήση τους, λόγω και της εντατικοποίησης της αγροτικής δραστηριότητας. Φυσικά, εκτός των φυτοφαρμάκων σημαντικοί παράγοντες για τις απώλειες αποτελούν οι ασθένειες των μελισσιών αλλά και η διατροφή, καθώς και το γενετικό υλικό. Επιγραμματικά μπορούμε να πούμε, ότι το άκαρι Βαρρόα, το οποίο έχει αποκτήσει ανθεκτικότητα στα μελισσοφάρμακα που χρησιμοποιούνται προκαλεί μεγάλες ζημιές.

Τι σημαίνει ο εορτασμός της Παγκοσμίας Ημέρας Μέλισσας και ποιό το μέλλον της Μελισσοκομίας στην Ελλάδα

Για πρώτη φορά το 2019, εορτάστηκε η Παγκόσμια Ημέρα Μέλισσας, η οποία καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ, για την 20η Μαΐου. Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας μέλισσας, δεν είναι μία μελισσοκομική γιορτή απλά, είναι μία γιορτή για το περιβάλλον, για την προσφορά της μέλισσας στην διατροφή μας και την ισορροπία του οικοσυστήματος, για την προσφορά της μέλισσας στην υγεία και ομορφιά του ανθρώπου. Είναι μία ημέρα για να ενημερωθεί το ευρύ κοινό, για να δημιουργήσουμε συνέργιες και συνεργασίες με άλλους κλάδους και για να έρθουμε πιο κοντά στο έντομο ΜΕΛΙΣΣΑ, να το γνωρίσουμε. Είναι μία ημέρα, κατά την οποία θα πρέπει α αναδείξουμε την αξία των προϊόντων και την υψηλή τους ποιότητα. Είναι μία ημέρα του για το περιβάλλον στο οποίο όλοι ζούμε.
Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα BeePathNet”που διενεργείται στον Δήμο Νέας Προποντίδας και αποτελεί ένα «Δίκτυο Μεταβίβασης” (Transfer Network) της ορθής πρακτικής της αστικής μελισσοκομίας, που εφάρμοσε η πόλη της Λιουμπλιάνα,, συμπεριλαμβάνει πολλές δράσεις. Οι πόλεις που συμμετέχουν στο BeePathNet είναι ο δήμος της Λιουμπλιάνα (Σλοβενία), ο δήμος της πόλης Bydgoszcz (Πολωνία), ο δήμος Amarante (Πορτογαλία), ο δήμος Cesena (Ιταλία), ο δήμος του Hegyvidék -12ο διαμέρισμα της Βουδαπέστης (Ουγγαρία), ο δήμος Νέας Προποντίδας (Ελλάδα).
Οι ευρωπαϊκές πόλεις συνεργαζόμαστε για να δημιουργήσουμε ένα ευρωπαϊκό δίκτυο “πόλεων φιλικών προς τις μέλισσες” που μεταφράζεται σε «πόλεις που σέβονται το περιβάλλον και φροντίζουν για το μέλλον των επόμενων γενεών». Το πρόγραμμα BeepathNet είναι ένα πρόγραμμα που στοχεύει μακροπρόθεσμα σε αυτό που ονομάζεται “βιώσιμη αστική ανάπτυξη”.

telow 2

Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του, το BeePathNet, μην έχοντας εφέτος τη δυνατότητα να διοργανώσει μία μεγάλη γιορτή για τη μέλισσα, περιορίστηκε σε μικρές δράσεις και κάποιες από αυτές ήταν διαδικτυακές.
Για παράδειγμα:
- δημιουργήθηκε και προβλήθηκε ένα σύντομο βίντεο με μηνύματα μελών του BeePathNet,

telos 1

- Όμως την παραμονή, διενερήθηκε και μία μικρή δράση για την βιοποικιλότητα (μελισσών και φυτών). Μέλη της ομάδας Βeepathnet έδωσαν ραντεβού στις 19.5.2020 στο πάρκο του Μουσείου Αλιευτικών Σκαφών στα Νέα Μουδανιά και έφτιαξαν ένα ξενοδοχείο για... μοναχικές μέλισσες.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που ευθύνονται για τη μείωση του αριθμού των μοναχικών μελισσών, όπως η αυξημένη χρήση χημικών ουσιών στη γεωργία, λιγότερα λιβάδια αγριολούλουδων και λιγότερο κατάλληλος βιότοπος. Καθώς τα χωράφια γίνονται μεγαλύτερα, χάνουμε περισσότερους φράχτες, οι οποίοι παρείχαν "κατοικία" σε ένα ευρύ φάσμα άγριων ζώων. Επίσης, καθώς χτίζουμε όλο και περισσότερο και διαμορφώνουμε "αρχιτεκτονικά" τους κήπους μας, καταστρέφουμε ακούσια τους βιότοπους και τις φωλιές των επικονιαστών.
Οι μοναχικές μέλισσες δεν είναι απλώς μέλισσες που έχουν φύγει από την κυψέλη και είναι τώρα μόνες. Υπάρχουν πάνω από 1000 είδη μοναχικής μέλισσας στην Ελλάδα και, όπως υποδηλώνει το όνομα, ζουν μόνες τους, αν και στην πραγματικότητα φωλιάζουν συχνά η μια κοντά στην άλλη. Δεν παράγουν μέλι, δεν έχουν βασίλισσα και δεν ζουν σε κυψέλες. Είναι πολύ σημαντικοί επικονιαστές. Οι μοναχικές μέλισσες δεν είναι επιθετικές και επομένως δεν τσιμπάνε.
Η εκδήλωση ήταν μικρή, λίγα άτομα, οι περισσότερες γυναίκες,
Αφού καθαρίστηκε ο χώρος του πάρκου, τοποθετήθηκαν παλιές παλέτες , η μία πάνω στην άλλη και ανάμεσά τους τοποθετήθηκαν ξύλα οξιά, στα οποία είχαν δημιουργηθεί οπές διαφορετικών διαμετρημάτων (επειδή οι μοναχικές μέλισσες δεν έχουν όλες το ίδιο μέγεθος), Ανάμεσα στα ξύλα τοποθετήθηκαν κομμένα καλάμια, και τα κενά θα καλυφθούν με επιπλέον ξύλα αργότερα. Το ξενοδοχείο σκεπάστηκε με καραμίδια, και την οροφή τοποθετήθηκαν ζαρντινιέρες με φυτά για ομορφιά και σταθερότητα.

received 2671024506334737

Την εκδήλωσε ομόρφυνε η παρουσία μικρών παιδιών που βοηθούσαν και ρωτούσαν, επόμενα η δράση παρείχε και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Η μασκότ της εκδήλωσης όμως ήταν δύο δίδυμα αδελφάκια, αγόρι και κορίτσι, ντυμένα μελισσούλες.
Οι δράσεις του BeePathNet δεν σταματούν. Είναι συνεχείς.
Συμμετέχετε για να μαθαίνετε!

Καλή Παγκόσμια Ημέρα Μέλισσας με ένα υγειές περιβάλλον.

 

Ελισάβετ Παπουλίδου, Μηχανικός, εργάζεται στο Δήμο Νέας Προποντίδας,
Υπεύθυνη του Προγράμματος για την Ελλάδα

Φανή Χατζήνα, Βιολόγος, Διευθύντρια του Τμήματος Μελισσοκομίας και του Ινστιτούτου Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Συντονίστρια της τοπικής ομάδας του BeePathNet

επιστροφή στην κορυφή
WATERCURE2