Logo
Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Τα έθιμα του Πάσχα στη Χαλκιδική και στην υπόλοιπη Ελλάδα

30656653 10216727191474700 1693620362894469116 n

Έθιμα που έχουν βαθιές ρίζες στο χρόνο

Κορυφαία γιορτή της Ορθοδοξίας η Ανάσταση του Κυρίου, καθώς η Ζωή κυριαρχεί απέναντι στο Θάνατο. Ο οβελίας, τα κόκκινα αυγά, τα τσουρέκια, τα κουλούρια, η μαγειρίτσα, αποτελούν κοινή συνισταμένη στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας, αν και σε κάθε γωνιά της χώρας υπάρχουν έθιμα που έχουν τις ρίζες τους βαθιά στο χρόνο, δίνοντας παράλληλα ξεχωριστό "χρώμα" σε κάθε περιοχή. 
Το halkidikifocus παραθέτει έθιμα της Χαλκιδικής και όχι μόνο, για την τέλεση των οποίων θα πρέπει να περιμένουμε "καλύτερες μέρες".

Οι Αυγομαχίες στο Λάκκωμα και το Μεσημέρι

Οι Αυγομαχίες που τελούνται στο Λάκκωμα, αλλά και το Μεσημέρι, είναι έθιμο που μετέφεραν οι πρόσφυγες από την περιοχή του Πόντου. Ένα έθιμο που συμβολίζει την Ανάσταση του Χριστού και την αέναη σύγκρουση του καλού με το κακό. Οι διαγωνιζόμενοι, δηλαδή οι «αυγομάχοι» προσέρχονται μια ώρα νωρίτερα στο χώρο που γίνεται η αναβίωση του εθίμου, καθώς πραγματοποιείται έλεγχος των αυγών.

Το κάψιμο του Ιούδα στη Ν. Καλλικράτεια

Το κάψιμο του Ιούδα είναι ένα έθιμο που τελείται στη Ν. Καλλικράτεια, όπως και σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.
Παλικάρια του χωριού φτιάχνουν με άχυρα μια φιγούρα, την ντύνουν με παλιά ρούχα, την περιφέρουν σε όλο το χωριό φωνάζοντας και τραγουδώντας μικρά στιχάκια. Η αναβίωση του εθίμου ολοκληρώνεται στη Σκάλα της Ν. Καλλικράτειας, όπου τοποθετούν κλιματσίδες πάνω σε ένα κάρο και καίνε τη φιγούρα, δηλαδή τον Ιούδα, φωνάζοντας συνθήματα.

Το έθιμο της «Κούνιας» στο Στανό

Τη Δεύτερη μέρα του Πάσχα αναβιώνει στο Στανό το έθιμο της «Κούνιας». Πρόκειται για παραδοσιακό έθιμο, σύμφωνα με το οποίο παρέες αγοριών και κοριτσιών φτιάχνουν κούνιες κάτω από μεγάλα δέντρα. Κάθε φορά που ανεβαίνει ένα κορίτσι στην κούνια, τα αγόρια τραγουδούν. Μόλις τελειώνει το τραγούδι, αφήνουν το σχοινί με το οποίο κουνάν την κούνια, να πέσει στο έδαφος κάνοντας κουλούρες. Σύμφωνα με την παράδοση, αν κάνει πολλούς κύκλους το σχοινί όταν το αφήσει το αγόρι, τότε η πεθερά θα αγαπάει πολύ πολύ γαμπρό σαν γαμπρό.

«Του μαύρου νιου τ' αλώνι» στην Ιερισσό

Στην Ιερισσό τελείται το έθιμο «Του μαύρου νιου τ αλώνι», που γιορτάζεται την Τρίτη του Πάσχα. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση αρχίζει ο χορός, στον οποίο συμμετέχουν οι κάτοικοι. Το έθιμο ολοκληρώνεται με τον «Καγκέλευτο» χορό, που είναι η αναπαράσταση της σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους, κατά την επανάσταση του 1821. Ο χορός περνά κάτω από δάφνινη αψίδα όπου υπάρχουν δύο παλικάρια με υψωμένα σπαθιά και στη μέση του τραγουδιού διπλώνεται στα δύο, με τους χορευτές να περνούν ο ένας απέναντι από τον άλλο για τον τελευταίο χαιρετισμό. Κατά την διάρκεια της γιορτής μοιράζεται, καφές που βράζει σε μεγάλο καζάνι «ζωγραφίτικος», τσουρέκια και αυγά.

Τα έθιμα «Κούτσμανους» και «Σουσσαρίτσα» στην Αρναία

Την Τρίτη μέρα του Πάσχα, αναβιώνουν στην Αρναία τα έθιμα του «Κούτσμανου» και της «Σουσσαρίτσας». Νωρίς το πρωί από την κεντρική πλατεία ξεκινούν ιππείς ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές και φουστανέλες για το ύψωμα του Προφήτη Ηλία, όπου τελείται η Θεία Λειτουργία και η περιφορά της εικόνας. Μετά το καθιερωμένο κέρασμα, οι ιππείς, με τους κατοίκους πηγαίνουν στο πεδίο βολής του "Κούτσμανου" για τον διαγωνισμό σκοποβολής. Στη συνέχεια όλοι οι συμμετέχοντες κατευθύνονται στο άλσος της Αγίας Παρασκευής, για την πραγματοποίηση της "Σουσσαρίτσας" (διαγωνισμός πετάγματος κόκκινων αυγών).

Τα «Μαζίδια» στην Καβάλα

Την Τρίτη μέρα του Πάσχα, του Αγίου Γεωργίου, στην τοπική κοινότητα Ελευθερών Καβάλας αναβιώνουν τα παραδοσιακά «Μαζίδια». Οι πιστοί μεταφέρουν σε πομπή τα εικονίσματα από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη, στα «Μαζίδια» όπου βρίσκεται το γραφικό εξωκλήσι των Αγίων Ραφήλ, Ειρήνης και Νικολάου. Στη συνέχεια, στην πλατεία του παλιού παραδοσιακού οικισμού στήνεται ένα μεγάλο γλέντι.

Ανάσταση στο νεκροταφείο στην Κοζάνη

Ανάσταση στο νεκροταφείο του Αγίου Γεωργίου κάνουν οι κάτοικοι της Κοζάνης, οι οποίοι συγκεντρώνονται γύρω από το μνήμα του νεκρού τους και με αναμμένη τη λαμπάδα περιμένουν το «Χριστός Ανέστη», ενώ δεν ξεχνούν ν' αφήσουν ένα κόκκινο αυγό στο μνήμα για να "χορτάσει" το χαμένο μέλος της οικογένειας.

Ο σαϊτοπόλεμος της Καλαμάτας

Την Κυριακή του Πάσχα, αναβιώνει στην Καλαμάτα το έθιμο του σαϊτοπόλεμου, που έχει τις ρίζες του πίσω στον χρόνο, στους απελευθερωτικούς αγώνες του 1821. Οι συμμετέχοντες οπλισμένοι, με σαΐτες που έχουν κατασκευάσει μόνοι τους από χαρτονένιους σωλήνες γεμισμένους μπαρούτι, αρχίζουν την εκτόξευση και "ξεσηκώνουν" το πλήθος που παρακολουθεί.

Ο ρουκετοπόλεμος στον Βροντάδο

Τη νύχτα μέρα κάνουν στο Βροντάδο της Χίου οι ρουκέτες που πέφτουν την ώρα της Ανάστασης από τις ομάδες της ενορίας του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας, δημιουργώντας ένα φαντασμαγορικό σκηνικό, που η φήμη του έχει υπερβεί τα ελληνικά σύνορα, προσελκύοντας επισκέπτες από όλο τον κόσμο.

Τα κανάτια της Κέρκυρας

Με την πρώτη Ανάσταση στις 12 μ., οι κάτοικοι της Κέρκυρας πετούν από τα μπαλκόνια τους τεράστια κανάτια γεμάτα νερό, τους «μπότηδες» όπως τα λένε. Οι μπότηδες είναι τα πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους. Τα μπαλκόνια είναι στολισμένα και οι κάτοικοι δένουν στους μπότηδες κόκκινες κορδέλες, καθώς το κόκκινο είναι το χρώμα της Κέρκυρας.
Για το συγκεκριμένο έθιμο που αποτελεί ένα συνδυασμό ενετικών παραδόσεων και ορθόδοξων εθίμων, υπάρχουν διαφορετικές θεωρίες για το πώς ξεκίνησε. Μία απ' αυτές το θεωρεί μεσαιωνικό έθιμο, κατάλοιπο της Ενετοκρατίας. Οι Βενετοί, ως καθολικοί, έσπαγαν τις παλιές στάμνες την Πρωτοχρονιά, στη μεγαλύτερη γιορτή τους ως "φόρο" στο νέο χρόνο, προκειμένου να τους φέρει καινούργια αγαθά στο σπιτικό τους. Οι ορθόδοξοι μετέφεραν το έθιμο στη δική τους μεγαλύτερη γιορτή, το Πάσχα. Μια δεύτερη εκδοχή, με μεσαιωνικές ρίζες επίσης, αναφέρει ότι πρόκειται για προσπάθεια να εκδιωχθούν τα "μολύσματα", τα κακά και μοχθηρά πνεύματα που έβαζαν σε πειρασμό τους ανθρώπους την προηγούμενη χρονιά.

Τα μαντήλια στον Άγιο Γεώργιο, στην Καλαμπάκα

Ένας έθιμο στην πασχαλιάτικη παράδοση στην περιοχή Καλαμπάκας και συγκεκριμένα στο Καστράκι, είναι τα μαντήλια στον Άη Γιώργης τον Μαντηλά: Εκεί κατά τη διάρκεια της θείας λειτουργίας στο νεότερο εξωκλήσι του αγίου που βρίσκεται στα ριζά του βράχου, στο ερειπωμένο ομώνυμο Μοναστήρι, νέοι ζωσμένοι με εκατοντάδες μαντήλια, τα οποία αποτελούν τάματα πιστών, σκαρφαλώνουν στον απότομο βράχο με τη βοήθεια σχοινιών. Σκοπός τους να κρεμάσουν τα καινούργια μαντήλια-τάματα και να πάρουν τα περσινά, τα οποία κατεβαίνοντας τα μοιράζουν ως φυλαχτό στους προσκυνητές που παρακολουθούν με δέος την ανάβαση καθώς είναι μια προσπάθεια ιδιαίτερα δύσκολη και επικίνδυνη.

Τα εκρηκτικά κλειδιά στην Κω

Στην Κω, ενώ οι μεγάλοι ασχολούνται με τις πασχαλινές δουλειές και τον εκκλησιασμό, τα παιδιά προετοιμάζονται για την Ανάσταση. Παίρνουν μεγάλα κλειδιά, από εκείνα που είχαν οι παλιές κλειδαριές, δένουν με ένα σχοινί το κλειδί με μπαρούτι και βάζουν το καρφί στην τρύπα του κλειδιού και το βράδυ της Ανάστασης το χτυπούν δυνατά στον τοίχο για να εκπυρσοκροτήσει.

Άλλοι κόβουν μακριές λωρίδες χαρτιού, βάζουν στην άκρη της κάθε λωρίδας μπαρούτι και ένα φιτίλι, την τυλίγουν τριγωνικά, ώστε να προεξέχει το φυτίλι που το ανάβουν και από την ώρα που ο παπάς λέει το «Χριστός Ανέστη».

Τελευταία τροποποίηση στιςΠέμπτη, 13 Απριλίου 2023 13:56

Τελευταία άρθρα από τον/την Halkidiki Focus

Halkidikifocus 2014-2020